Gelmiş geçmiş en iyi animasyon ustalarından olan Hayao Miyazaki’ye, 2003’te “En İyi Animasyon” dalında Oscar ödülü kazandıran “Spirited Away (Ruhların Kaçısı)”, çocuklar için hazırlanmış olsa da her yaştan sinemaseverin zevkle izleyebileceği bir animasyon filmi.
Chihiro isimli küçük bir kızın, ailesiyle beraber yeni evlerine taşınmaya giderken yollarını kaybederek girdiklerin tünelin sonunda karşılarına çıkan sıradışı dünyada geçen Spirited Away, Japonların Shinto inancından esinlenen çok katmanlı bir kurgudan oluşuyor. Miyazaki, Chihiro’nun, terk edilmiş zannettikleri bir lunaparkta açgözlülükle yedikleri yemekler yüzünden domuza dönüşen anne ve babasını kurtarmak için ruhların arınma yeri olan esrarengiz bir hamamda çalışmasından başlayarak ürkek kız çocuğundan, cesur kahramana dönüşen karakter evrimini anlatırken, antik çağ efsanelerinden ve Yunan mitolojisinden beslense de asıl temelini Japon mitolojisinden alıyor. Shinto’ya göre, gözle görülen veya görülmeyen her şeyin bir ruhu vardır. Miyazaki’nin, Spirited Away’de hamam alegorisinin kullanmasının sebebinin de ruhların arındırılmasını, ruhların gerçek anlamda temizlenmesi ironisiyle işleme isteği olduğu söylenebilir.
Miyazaki, tüm açıklamalarında amacının sadece çocukların seveceği bir animasyon yapmak olduğunu söylese de filmin başından sonuna kadar kapitalizmin tekerine çomak sokmaktan geri durmuyor. Filmin en yaygın teması büyüme ve kimlik kazanma olsa da özellikle hamamda çalışan karakterler üzerinden sıkı bir sınıf farkı ve kapitalist sistem eleştirisi de yapılıyor. Ancak açgözlülük, tembellik, yalnızlık gibi insana özgü pek çok unsuru temeline alarak işlemesiyle sıradan bir sitem eleştirisi olmanın çok ötesine geçiyor.
Miyazaki’nin böyle bir tablo çizerken kafasından tam olarak neler geçtiğini bilmek mümkün değil ancak Miyazaki, mitolojiden beslendiği kadar gerçek dünyadan da beslenen bir yönetmen ve yaşadığımız dünya hiç de öyle çocukların düşlerindeki kadar masum bir dünya değil. Dolayısıyla filmde bulduğumuz tüm göndermeler bizim komplo teorilerimiz olabileceği gibi Miyazaki’nin iddialarının aksine tümüyle gerçek de olabilir. Spirited Away’i henüz izlemediyseniz ilk fırsatta izleyin ve kararı kendiniz verin.